سةرنجيَكى يةكتاناسى لة وشةى: (هُوَ)دا

باسمه سبحانه

(وان من شئ الاّ يسبح بحمده)

السلام عليكم ورحمة الله وبركاته أبداً دائماً

برا ئازيز و بةوةفاكانم!

بة جؤريَكى كت‏وثرِى و لة طةشتيَكى بيرةكى و ئةنديَشةيى و، لة كاتى موتالآكردنى لاثةرِةى "هةوا" تةنها لة لايةنة ماددى‏يةكةى‏دا، سةرنجيَكى جوانى "يةكتايى"م لة وشةى "هُوَ"ى: (لا اِله اِلاّ هو) و (قل هو الله اَحد)دا بينى. لةم سةرنجةوة بؤم دةركةوت كة: رِيَى "ئيمان" رِآ‏يةكى ئةوةندة ئاسانة كة ثيَويستة بطيريَتة بةر، بةلآم رِيَى "طومرِايى‏" و "هاوةلأبرِياردان" هيَندة مةحالأ و طيروطرفتى تيَداية كة هيض كةسيَك ناتوانيَت بيطريَتة بةر.

وا بة ئاماذةيةكى يةكجار كورت، ئةو سةرنجة جوان و دريَذ و فراوانة رِوون‏ دةكةمةوة:

بةلَآ، دةكرآ مشتيَك "طلأ" ببيَت بة جيَى سةوزبوونى سةدان طولأ و رِووةك، طةر يةك لة دواى يةك تياىدا برِويَنريَن. جا ئةطةر ئةم كارة بة "سروشت" و "هؤكارةكان" بسثيَرريَت، ئةوا دةبآ سةدان، بطرة بة ئةندازةى ذمارةى طولَةكان، كارطةى بضووك لةو مشتة طلَةدا ببن.. يان هةريةك لة طةرديلةكانى ئةو مشتة طلَة بينا و ثيَك‏هاتن و تايبةتكاريى ئةو طولَة جؤراوجؤرانة و ئةندام و كؤئةندامة زيندةكانيان بزانيَت، واتة خاوةنى زانستيَكى طشتطير و توانستيَكى رِةهاى ضةشنى زانست و توانستى خواى طةورة بيَت!

"هةوا"يش كة يةكيَكة لة عةرشةكانى فةرمان و ويستى خواى طةورة، بة هةمان جؤرة. ضونكة هةموو بةشيَك لة بةشةكانى "هةوا" و "سروة" و "با" تةنانةت ئةو هةوايةى كة لة بةشـيَكى كةمى هةناسـةى مرؤظ‏داية كاتآ وشةى: "هُوَ"ى لة زار دةردةضيَت، ضةندةها كار و فرمانى لةذمارةبةدةرى لة ئةسـتؤداية و هةموويشـيان ئةنجام‏ دةدات. جا ئةطةر ئةم كار و فرمانانة بة "سروشت" و "رِيَكةوت" و "هؤكارةكان"ى بسثيَرريَت، ئةوا دةبآ ئةو هةواية يان ضةندةها مةلَبةندى ثةخش و وةرطرتن(البث والإستقبال)ى بضووكى تيَدا بيَت بؤ هةرضى دةنط و طفت‏وطؤى برووســكة و تةلةفؤن و رِاديؤ و هةرضى جؤرى دةنطى قسـة و طفت‏وطؤ لةذمارةبةدةرةكانى دنيا هةن و، بيشتوانيَت لة يةك كات‏دا هةموو ئةو كار و فرمانانة جآبةجآ بكات.. يان ئةو كةمة هةوايةى كة لة وشةى "هُوَ" و طشت تةنؤلكة و بةشيَك لة بةشةكانى و هةموو يةكآ لة طةرديلةكانى‏دا هةية، بة ئةندازةى ذمارةى هةموو ئةوانةى كة لة تةلةفؤن‏دا قسة دةكةن و برووسكة جؤراوجؤرةكان لـآ‏دةدةن و بة رِاديؤكان وتة و طوفتاريان بلآودةكةنةوة، بةو ئةندازةية خاوةنى كةسيَتيى مةعنةوى و توانا و قابيلييةت بن و، ئنجا زمان و لةهجةى يةك بة يةكيان بزانن‏ و لة هةمان كاتيش‏دا ئةو زمان‏و لةهجانة فيَرى طةرديلةكانى تريش بكةن تاكو ئةو وتانة بلآوبكةنةوة و بيانطةيةنن!! ضونكة بةشيَكى ئةم حالَةمان لة بةردةم‏داية و بة ضاو دةيبينين و، هةموو تةنؤلكة و بةشةكانى هةوا خاوةنى ئةو توانا و ليَهاتن و قابيلييةتةن.

كةواتة نةك تةنها يةك دانة مةحالأ، بةلَكو بة ئةندازةى ذمارةى طةرديلةكانى "هةوا" مةحالأ و طيروطرفتى لةذمارةبةدةر لة رِيَى كوفرى ماددى‏ية سروشتى‏يةكان‏دا هةية!

بةلآم ئةطةر ئةم كارة بة دةستى بةديهيَنةرى مةزن بسثيَرريَت، ئةوا ئةو هةواية و هةموو طةرديلةكانى دةبن بة سةربازى طوآ‏رِايةلأ و ضاوةرِيَى وةرطرتنى فةرمان. ئيتر ئةو كاتة هةموو طةرديلةكانى هةوا: بة ئيزن و هيَزى بةديهيَنةريان و، بة بؤنةى نيسبةتيان بؤ لاى و ثشت‏بةستنيان ثيَى و، بةهؤى درةوشانةوةى كت‏وثرِيى هةورة تريشقة ئاسا و يةك لة دواى يةكى توانستى ئةو بةديهيَنةرةيان و، بةوثةرِى ئاسانيى ضةشنى ئةوةى كة يةك طةرديلةيان تةنها يةك دانة لة فرمانةكانى جآبةجآ‏ بكات و، وةك ئاسانيى وتنى وشةى: "هُوَ" و هاتوضؤى هةوا لةو وشةيةدا.. ئةو هةواية و هةموو طةرديلةكانى، بةو رِادة و ئةندازةية سةرجةم كار و فرمانة هةمةكى و جؤراوجؤرة لةذمارةبةدةرةكانى خؤيان جآبةجآ‏دةكةن.

واتة ئةو كاتة "هةوا" دةبيَت بة لاثةرِةيةكى فراوان بؤ نووسينة رِيَك و ناوازة و لةذمارةبةدةرةكانى قةلَةمى توانستى خواى طةورة و، طةرديلةكانيش دةبن بة نووكى ئةو قةلَةمة و، كاروفرمانى طةرديلةكانيش دةبن بة نوختةى نووسينةكانى قةلَةمى توانستى خواوةند. لةبةر ئةوة، ئةنجامدانى هةموو كارةكانيان بة ئةندازةى ئةنجامدانى هةلَس‏وكةوتى تةنها يةك دانة طةرديلةيان ئاسان دةبيَت.

ئةم رِاستى‏يةم بة تةواوى و رِوونى و بة "عين اليقين" ضاوثآ‏كةوت، كاتآ لة طةشتة فيكرى‏يةكةم‏دا سةير و موتالآى جيهان و لاثةرِةى هةوام دةكرد و، بيرم لة: (لا اِله اِلاّ هو) و (قل هو الله اَحد) دةكـردةوة. هةروةها بة "علم اليقين" زانيم كة بةلَطةيةكى رِوون لةسةر "يةكتايى" خواى طةورة هةية لةو نةختة هةوايةى كة تيَكةلَى وشةى "هُوَ" دةبيَت، هةروةك لة واتا و ئاماذةى وشةى "هُوَ"دا درةوشانةوةيةكى "تةنيايى" خواوةند لةوثةرِى رِووناكى‏دا و، بةلَطةيةكى "يةكتايى" لةوثةرِى بةهيَزى‏دا هةية. ضونكة نيشانةى: ئاماذةى رِةها و نةزانراو لة رِاناو(ضمير)ى "هُوَ"دا هةية. واتة: ئايا ئةو "هُوَ"ية بؤ كآ دةطـةرِيَتةوة؟ ئيتر ئةو كاتة تآ‏طةيشتم كة بؤضى قورئانى ثيرؤز و ذيكرخويَنان لة مةقامى "يةكتاناسى"دا ئةم وشةية دووثات دةكةنةوة.

بةلَآ، ئةطةر كةسيَك بيةويَت يةك "خالأ" لة شويَنيَكى تايبةتيى ثةرِةكاغةزيَكى سثى‏دا دابنيَت، دةتوانيَت بةوثةرِى ئاسانى ئةم كارةى ئةنجام‏ بدات. بةلآم ئةطةر داواى لـآ‏ بكريَت: لة يةك كات‏دا ضةندين "خالأ" لة ضةند جآ‏يةكى جيا جيادا دابنيَت، ئةوا كارةكة ئالَؤزى و طيروطرفتى تآ‏دةكةويَت و بؤى ئةنجام‏ نادريَت.. كةضى دةبينين زيندةوةريَكى بضووك لة تةنها يةك كات‏دا كؤلَى قورسى ضةندين كاروبارى جياجيا هةلَدةطريَت، كة دةبوو بةمة رِيَساكةى تيَكةلأ و ثيَكةلأ ببواية و، لةطةلأ هاتنةدةرةوةى ضةندين وشةى زؤر لة يةك‏كات‏دا و رِؤيشتنيان بة يةكةوة بؤ ناو طوآ‏كان، ئةو رِيَساية ثةرش و بلآو و ثةرتةوازة ببواية..

بةلآم من بة "عين اليقين" و بة بةلَطةى وشةى "هُوَ" كة بوو بة كليل و قيبلةنمايةك بؤم، بينيم كة هةزاران خالأ و ثيت و وشةى جؤراوجؤر لةسةر هةموو بةشيَك لة بةشةكانى هةوا = كة بة بير طةشتى تيَدا دةكةم = دادةنريَن، ياخود دةكرآ تيايان‏دا دابنريَن. تةنانةت دةطونجآ هةموو ئةمانة لة ئةستؤى تةنها يةك طةرديلة دابنريَن، بآ ئةوةى هيض تيَكةلَى و تيَهةلَكيَش‏بوون و رِيَسا تيَك‏ضوونيَك رِووبدات. دةبآ ئةوةش بزانين كة جطة لةم كارانةى باسمان‏كردن، ئةم طةرديلةيةى هةوا ضةندين كار و ئةركى زؤرى تريش لة هةمان كات‏دا ئةنجام دةدات و هيض كاريَكيانى لـآ تيَك ناضيَت و، ضةندةها كؤلَى قورسى لةسةر شان دادةنريَت بآ ئةوةى هيض جؤرة لاوازى و تةمبةلَى‏يةك دةرببرِيَت، ئةوةتا هةميشة رِيَساى خؤى دةثاريَزيَت و هةرطيز نايبينين لة ئةنجامدانى كار و ئةركة جؤراوجؤرةكانى سةرشانى‏دا كةمتةرخةمى بنويَنيَت، ضونكة هةزاران هةزار وشة و دةنطى جياجيا و جؤراوجؤر دةرِؤنة ناو ئةو طةرديلانةوة و بة هةمان جؤريش ليَيان دةضنة دةرةوة، بآ‏ ئةوةى تيَكةلَى يةكتر ببن و سةر لة يةكتر تيَك‏بدةن. وةك بلَـيَى ئةو طةرديلانة خاوةنى ضةندين طويَى بيسةرى بضووكى بة ئةندازةى خؤيان بن و طةلـآ زمانى وردى بضووكيان ببيَت كة لةطةلأ خؤيان‏دا لةبار و شياو بن و، لةو رِآيةوة ئةو وشانة بضنة ناو ئةو طوآيانةوة و لةو زمانة وردانةشةوة دةربضن.

سةرةرِاى ئةم هةموو كاروبارة سةيرانةش، هةموو طةرديلةيةك و هةموو بةشيَك لة بةشةكانى "هةوا" بةوثةرِى سةربةستى دةجوولَيَن و بة زمانى حالأ و لة كاتى كةيف و شاديى (جةزبة و حالَ)دا ذيكرى بةديهيَنةرى خؤيان دةكةن و بة زمان و شايةتى‏دانى ئةو رِاستى‏يةى ئيَستا باسمان‏كرد و ثرِ بة دةم: (لا اِله اِلاّ هو) و (قل هو الله اَحد) دةلَـيَن. خؤ كاتآ كة زريان و رِةشةباى سةخت هةلَدةكات و، هةور نةعرةتةى لـآ‏دةبيَتةوة و، ئاسمانيش بة رِووناكيى هةورةتريشقة دةدرةوشيَتةوة.. ئا لةو كاتةدا رِةوتى هةوا دةطؤرِيَت و دةبآ بة ضةندةها شةثؤلى تيَكةلأوثيَكةلأ، كةضى لةطةلأ ئةوةش‏دا و بة هيض جؤريَك رِيَساى طةرديلةكان لة كاتى ئةنجامدانى كاروبارةكانيان‏دا تيَك‏ناضيَت و هيض كاريَك رِيَى جآ‏بةجآ‏كردنى كاريَكى ترى لـآ‏ ناطريَت!! ئةم رِاستى‏يةم بة "عين اليقين" ضاوثآ‏كةوت.

كةواتة دةبآ (طةر كارى هةوا بة سروشت و هؤكارةكان بسثيَرريَت) هةموو طةرديلةيةك و هةموو بةشيَك لة بةشةكانى "هةوا" خاوةنى زانست و دانست و ويست و هيَزى رِةها بيَت و توانا و دةستةلآتى تةواوى بةسةر طشت طةرديلةكان‏دا ببيَت، تاكو بتوانيَت ئةو هةموو كار‏ و فرمانة جؤراوجؤرانة بة تةواوى جآبةجآ‏ بكات!! خؤ ديارة ئةمةش بة ئةندازةى ذمارةى طةرديلةكان بةتالأ و مةحالأ و نةطونجاوة و تةنانةت هيض شةيتانيَكيش شتى واى لة دةم دةرناضيَت.

كةواتة شتيَكى ئةوثةرِى رِوون و ئاشكرا و بةلَطةنةويستة و، تةنانةت بة "حق اليقين" و "عين اليقين" و "علم اليقين" دةزانريَت كة:

ئةم لاثةرِةيةى "هةوا" لاثةرِةيةكى بطؤرِة و، بةديهيَنةر بةثيَى زانياريى رِةها و بة قةلَةمى توانست و قةدةرى خؤى، ضيى بويَت تياىدا دةنووسيَت و بةوثةرِى دانايى‏يةوة قةلَةمى خؤى تيَدا تاو دةدات.. هةوا لاثةرِةيةكة وةك لةوحيَكى كوذانةوة و تيانووسين(لوح المحو والإثبات) واية بؤ كاروبارة نووسراوةكانى ناو: "لوح المحفوظ" لةناو جيهانى ثرِ لة ئالأوطؤرِى دنيادا.

هةروةك "هةوا" بةم كاروبارة سةرسوورِهيَنةرانةى باس‏كران بةلَطةية لةسةر درةوشانةوةى "يةكتايى" خواى طةورة لة كاتى ئةنجامدانى تةنها يةك دانة ئةركى سةرشانىدا كة طواستنةوةى دةنطةكانة و، لة هةمان كاتيش‏دا مةحالَة لةذمارةبةدةرةكانى "رِيَى طومرِايى" رِوون دةكاتةوة.. هةروةك هةوا ئةم كارانة ئةنجام دةدات، لة هةمان كات‏دا ضةندين كاروبارى لةوثةرِى طرنطى و رِيَك‏وثيَكى‏دا و بآ هيض تيَكةلأبوون و لـآ‏تيَك‏ضوونيَكيش جآبةجآ‏ دةكات، وةك: طواستنةوةى ماددة ناسكةكانى ضةشنى كارةبا و بكيَش و ثالَنةر(الجاذبة والدافعة) و رِووناكى.. لة هةمان كاتيش‏دا دةرِواتة ناو رِووةك و طياندارةكانيشةوة لة رِيَى هةناسةدانيانةوة و لةويَيش بةوثةرِى وردى و رِيَك‏وثيَكى ضةندين كارى سةبارةت بة ذيانى ئةو رِووةك و زيندةوةرانة جآ‏بةجآ دةكات.. هةروةها لة هةمان كات‏دا ئةركى ثيتاندنى رِووةك دةخاتة ئةستؤيةوة و.. ضةندةها كار و فرمانى ترى بنةرِةتيى وةك ئةمانة ئةنجام دةدات. ئةمانة بة دلَنيايى‏يةكى تةواو ئةوة دةضةسثيَنن كة: "هةوا" عةرشيَكى مةزنى وةهاية كة بة فةرمان و ويستى مةزنى خواى طةورة دةجوولَـيَتةوة و، بة "عين اليقين" دةيضةسثيَنيَت كة هةرطيزاوهةرطيز هيض طريمانيَك لة كايةدا نى‏ية بؤ ئةوةى "رِيَكةوتى كت‏وكويَر" و "هؤكارة بةرةلآ" و "ماددة كؤلَةوار و بآطيان‏ و ذيانةكان" دةستيان لةو نووسينة بآ‏ ويَنةيةى ئةو لاثةرِةيةى "هةوا" و لة ئةنجامدانى كارةكانىدا ببيَت..

بةمةى ثيَشـوو، تا رِادةى "عين اليقين" قةناعةتى تةواوم ثةيداكرد و زانيم كة: هةموو يةكيَك لة طةرديلةكانى هةوا، بة زمانى حالَى خؤيان، هةردةم (قل هو الله اَحد) و (لا اِله اِلاّ هو) دةلَيَنةوة.

هةروةك بةم كليلة = واتة كليلى: "هُوَ" = ئةم هةموو كاروبارة سةيرانةم تةنها لة رِووة ماددى‏يةكةى هةوادا بينى، تيَكرِاى توخـمى هةوايش بة طشتى لة بةرضاوم‏دا وةك وشةى "هُوَ"ى لـآهات و، بوو بة كليليَك بؤ جيهانى مةعنا و ميسال. ضونكة بؤم دةركةوت كة جيهانى ميسال[1] وةك كاميَرايةكى يةكجار مةزن واية، لة يةك كات‏دا ضةندةها ويَنةى لةذمارةبةدةرى هةرضى رِووداوى دنيا هةية دةطريَت، بآ ئةوةى ئةو ويَنانة تيَكةلَى يةكتر ببن يان تيَك‏بضن و بئالَؤزيَن. بة رِادةيةك كة ئةم جيهانى ميسالة ضةندين ديمةنى مةزن و فراوانى دوارِؤذى بة ئةندازةى هةزاران هةزار دنياى تيَدا كؤبووةتةوة، كة ضةندين بارودؤخى فانيى ضةند بوونةوةريَكى "فانى" و بةرهةمى ذيانى سةرثآ‏يى ئةوان لة ضةندين ديمةن و تابلؤى نةمر و بةردةوام و لة بةردةم ئةهلى بةهةشت و بةختةوةريى هةميشةيى و لة ضةندةها ثيشانطاى هةتاهةتايى‏دا، ثيشان‏ دةدات. بةم كارةش رِووداوةكانى دنيا و يادداشتة جوانةكانى رِابوردوويان ياد دةخاتةوة.

بةلَطةى بآ‏طومانيش لةسةر بوونى "لوح المحفوظ" و جيهانى ميسال‏ و نموونةى بضووكى ئةم دوانة: هيَزى ثاريَزكارى ناو كةللةسةرى مرؤظ‏ و تواناى ئةنديَشةيةتى. ضونكة هةرضةند ئةم دوانة ئةوةندة بضووكن جيَى تؤوة خةرتةلةيةكيش ناطرن، كةضى كاروبارةكانيان بة تةواوى و بآ تيَكةلأبوون و لـآ‏تيَكضوون و بةوثةرِى وردةكارى و رِيَكى جآ‏بةجآ دةكـةن، بـة رِادةيـةك كـة دةلَـيَى هةريةكـةيان خـاوةنى كتيَبخانةيةكى ثرِ لة زانيارى و بةلَطةنامةيان تيَداية. ئةمةش بؤمان دةضةسثيَنيَت كة ئةم دوو هيَزةى مرؤظ، دوو نموونةى بضووكى "لوح المحفوظ" و "جيهانى ميسال"ن.

بةم جؤرة و بة "علم اليقين" زانرا كة: "هةوا" و "ئاو" بة تايبةت شلةى "مةنى"، كة دوو توخـمى ئةوتؤن طةلـآ زياتر لة خؤيان دةبن بة بةلَطة لةسةر بوونى خواى طةورة (وةك لة سةرةتاى ئةم بابةتةوة باس‏كرا).. زانرا كة ئةم دوانة دوو لاثةرِةى فراوانن قةلَةمى توانست‏‏ و دانست نووسينيَكى دانايانة و رِةوانيان تيَدا دةنووسن و، ويست و، قةلَةمى قةدةر و، توانستى خواوةنديش تيايان‏دا دةطةرِيَن و ديَن و دةرِؤن و.. ئيتر دةست‏تيَوةردانى "رِيَكةوت" و "هيَزى كت‏وكويَر" و "سروشت"ى كةرِ و "هؤكار"ة بةربادة بآ‏طيانةكان لةو نووسينة ثرِ لة دانايى‏يةدا، كاريَكى سةد لة سةد مةحالأ و نةشياو و نةطونجاوة.

(ثاشماوةى ئةم باسة لة كاتى ئيَستادا نةنووسرا)!

هةزار هةزار سلآو بؤ هةموان



[1]  ليَرةدا بة كورتى باس كرا، ضونكة بارودؤخى دةوروبةرمان دةرفةتم نادات لةطةلأ بةلَطة طومان‏برِةكانىدا رِوونى بكةمةوة. (دانةر)